Thủ tướng: Lai Châu cần phát huy “nội lực” để phát triển nhanh, xanh, bền vững

Ngày 19/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng đoàn công tác làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lai Châu về tình hình thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội từ đầu nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV đến nay và đề ra phương hướng, nhiệm vụ thời gian tới, giải quyết một số kiến nghị của tỉnh.

TỶ LỆ HỘ NGHÈO GIẢM NHANH NHẤT CẢ NƯỚC

Báo cáo của tỉnh Lai Châu và các ý kiến tại cuộc làm việc thống nhất đánh giá, thời gian qua, mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức, nhưng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Lai Châu đã nỗ lực phấn đấu và đạt được những kết quả tích cực, khá toàn diện trên các lĩnh vực.

Tăng trưởng được thúc đẩy. GRDP bình quân giai đoạn 2021-2023 tăng 3,91%/năm. GRDP bình quân đầu người năm 2023 ước đạt 47,2 triệu đồng, tăng 3,4 triệu đồng so với năm 2020.

Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực (tỷ trọng khu vực công nghiệp, xây dựng chiếm 38,03%; dịch vụ chiếm 40,14%; nông nghiệp chiếm 15,16%).

Nông nghiệp phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, chú trọng phát triển giống lúa chất lượng cao, cây trồng có lợi thế và giá trị gia tăng cao… Toàn tỉnh hiện có 171 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên. Xây dựng nông thôn mới đạt kết quả tích cực, 41,5% xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Dịch vụ, du lịch phát triển khá. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 10 tháng năm 2023 tăng 12,9% so với cùng kỳ năm trước, trung bình giai đoạn 2021-2023 tăng khá cao (tăng bình quân 10,8%/năm). Du lịch được quan tâm phát triển, từng bước trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; khách du lịch tăng bình quân 33,2%/năm (vượt mục tiêu của nhiệm kỳ là tăng bình quân 20%/năm).

Về công nghiệp, tỉnh đã quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư, nhà đầu tư dự án khai thác, chế biến mỏ đất hiếm Bắc Nậm Xe với tổng công suất thiết kế khai thác 400.000-600.000 tấn/năm quặng đất hiếm nguyên khai.

Kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội được quan tâm đầu tư. Hiện có 99% xã có đường xe máy hoặc ô tô đi lại thuận lợi; 99,7% trường học và 94,2% trạm y tế được xây dựng kiên cố. Các chương trình mục tiêu quốc gia được triển khai tích cực.

Cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh được đẩy mạnh. Năm 2022, Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) xếp thứ 27 cả nước, tăng 28 bậc so với năm 2020; Chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX) xếp thứ 24, tăng 14 bậc; Chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước (SIPAS) xếp thứ 35, tăng 01 bậc.

Đáng chú ý, Lai Châu là tỉnh có có tỉ lệ hộ nghèo giảm nhanh nhất cả nước giai đoạn 2006-2021. Tỉ lệ hộ nghèo giai đoạn 2021-2023 giảm bình quân 3,4%/năm, riêng huyện nghèo giảm bình quân 4,7%, vượt mục tiêu Đại hội Đảng bộ tỉnh đề ra (lần lượt là 3% và 4%).

HỘI TỤ ĐỦ CÁC ĐIỀU KIỆN ĐỂ PHÁT TRIỂN NHANH, XANH, BỀN VỮNG

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính cơ bản đồng tình với các báo cáo, ý kiến tại cuộc làm việc; ghi nhận, biểu dương nỗ lực và kết quả đạt được của Đảng bộ, chính quyền, quân và dân tỉnh Lai Châu, góp phần vào thành tựu chung của cả nước.

Thủ tướng nhấn mạnh, Lai Châu là tỉnh có vị trí chiến lược hết sức quan trọng về quốc phòng, an ninh và bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia, đồng thời có nhiều tiềm năng, lợi thế phát triển kinh tế-xã hội, nhất là về nông nghiệp, du lịch, dịch vụ, thủy điện, khai khoáng và thương mại, xuất nhập khẩu, kinh tế cửa khẩu.

Lai Châu thuận lợi phát triển kinh tế biên mậu với đường biên giới dài trên 265 km giáp tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Hiện có 01 cửa khẩu quốc tế Ma Lù Thàng; 01 cặp cửa khẩu phụ U Ma Tu Khoòng và 06 lối mở.

Nguồn tài nguyên khoáng sản đa dạng, gồm cả khoáng sản vật liệu xây dựng, khoáng sản kim loại, khoáng chất công nghiệp, trong đó có đất hiếm và nguồn nước khoáng. Hiện tỉnh có 169 mỏ, điểm mỏ, điểm quặng và điểm khoáng hóa.

Tài nguyên đất khá đa dạng, thuận lợi phát triển cây lương thực (lúa chất lượng cao và đặc sản), cây ăn quả, cây dược liệu (sâm), đặc biệt là một số loại cây công nghiệp có giá trị kinh tế cao, như: Cao su, chè, quế, sơn tra, mắc ca…

Diện tích rừng lớn (trên 494.000 ha), trong đó diện tích rừng phòng hộ và rừng đặc dụng chiếm 58,8%, rừng sản xuất chiếm 41,2%, vừa đảm bảo an ninh môi trường, vừa đủ diện tích phát triển rừng sản xuất, tạo sản phẩm gỗ và lâm sản để phát triển kinh tế.

Tài nguyên nước phong phú với vị trí nằm trong khu vực đầu nguồn và phòng hộ đặc biệt xung yếu, điều tiết nguồn nước trực tiếp cho các công trình thủy điện lớn trên sông Đà, đảm bảo sự phát triển bền vững cả vùng châu thổ sông Hồng.

Với nhiều tiềm năng khác biệt, lợi thế so sánh, cơ hội nổi trội và nguồn lực phong phú, đa dạng, tỉnh Lai Châu hội tụ đủ các điều kiện riêng có để phát triển nhanh, xanh, bền vững, trở thành tỉnh phát triển khá, biên giới vững chắc của vùng Trung du và miền núi phía bắc và cả nước.

HUY ĐỘNG TỐI ĐA CÁC NGUỒN LỰC CHO PHÁT TRIỂN

Định hướng thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu quán triệt, triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các chủ trương, đường lối của Đảng, nhất là Nghị quyết số 11-NQ/TW của Bộ Chính trị (về phương hướng phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045), chính sách, pháp luật của Nhà nước, sự chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh. Đồng thời, bám sát tình hình để điều chỉnh phù hợp. Tập trung cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.

Lai Châu phải phát huy mạnh mẽ những tiềm năng, thế mạnh, tinh thần tự lực, tự cường; biến nguy thành cơ; biến không thành có; biến di sản thành tài sản; biến tiềm lực thành nguồn lực; vươn lên mạnh mẽ bằng sức mạnh nội sinh, đi lên từ bàn tay, khối óc, khung trời, mảnh đất, cửa khẩu của mình, không trông chờ, ỷ lại. Tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo nền tảng tinh thần phát triển tỉnh.

Là địa phương có thế mạnh phát triển về nông nghiệp, công nghiệp chế biến, du lịch, tỉnh phải hết sức chú trọng bảo đảm sự hài hòa, gắn kết giữa phát triển kinh tế-văn hóa-xã hội và bảo vệ môi trường sinh thái gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh; không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội, môi trường để đổi lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần.

Về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, với các lĩnh vực kinh tế, Thủ tướng yêu cầu tập trung ưu tiên phát triển kinh tế nông nghiệp, du lịch, công nghiệp chế biến, chế tạo, và kinh tế cửa khẩu theo hướng kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn gắn với tiềm năng, thế mạnh, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của tỉnh.

Thủ tướng yêu cầu huy động tối đa mọi nguồn lực tổng thể, đa dạng cho phát triển; nâng cao hiệu quả thu hút và sử dụng vốn đầu tư (đặc biệt vốn FDI và hình thức đối tác công-tư PPP); đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia.

Đồng thời, chú trọng phát triển hạ tầng số, hạ tầng nông nghiệp, nông thôn, hạ tầng giáo dục, y tế, văn hóa… Trong đó, phát triển hạ tầng giao thông là yêu cầu vừa cấp bách, vừa lâu dài của tỉnh do tỉnh mới chỉ có 1 trong 5 phương thức giao thông là đường bộ, chưa phát triển đường sắt, đường thủy, đường biển và hàng không.

Cụ thể hơn, Thủ tướng yêu cầu khẩn trương hoàn thành lập quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; tập trung xây dựng, phát huy hiệu quả vùng động lực kinh tế của tỉnh; quy hoạch và khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên khoáng sản, trong đó có đất hiếm; quy hoạch, khai thác tiềm năng du lịch trên cao nguyên Sìn Hồ, tạo động lực phát triển mới cho huyện Sìn Hồ và cả tỉnh Lai Châu…

Đáng chú ý, Thủ tướng yêu cầu Lai Châu tích cực phối hợp các bộ, ngành liên quan xóa điểm lõm về sóng và điện. Về nội dung này, Chủ tịch Tập đoàn Viettel cho biết chậm nhất trong quý 3/2024 sẽ phủ sóng toàn bộ các điểm lõm sóng tại Lai Châu với giá cước được hỗ trợ tối đa. Thủ tướng đề nghị tập đoàn này triển khai tương tự với các tỉnh như Hà Giang, Điện Biên, Bắc Kạn…

KHẨN TRƯƠNG TRIỂN KHAI CÁC DỰ ÁN HẠ TẦNG KẾT NỐI

Cũng tại cuộc làm việc, lãnh đạo các bộ, ngành đã phản hồi, Thủ tướng Chính phủ đã cho ý kiến về 18 kiến nghị, đề xuất của Lai Châu thuộc 02 nhóm: Về hoàn thiện thể chế, quy định chung và các kiến nghị cụ thể về phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc phòng-an ninh trên địa bàn tỉnh.

Về các kiến nghị cụ thể liên quan tới tỉnh Lai Châu, Thủ tướng yêu cầu khẩn trương nghiên cứu, triển khai, hoàn thành tuyến đường nối cao tốc Nội Bài-Lào Cai với Lai Châu tới cửa khẩu Ma Lù Thàng ngắn nhất có thể và sớm nhất có thể, chuẩn bị xong thủ tục trong năm 2024; đề xuất, bố trí nguồn vốn triển khai đầu tư hầm đường bộ qua đèo Khau Co giữa hai tỉnh Lào Cai và Lai Châu (chiều dài khoảng 1,7 km); nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng khả năng triển khai dự án cảng hàng không Lai Châu theo hướng hợp tác công-tư nếu có hiệu quả…

Thủ tướng cũng cho ý kiến về các đề xuất liên quan khai thác khoáng sản, phát triển thủy điện nhỏ, điện gió trên bờ, điện sinh khối; các dự án hạ tầng phục vụ mục tiêu bố trí dân cư, bảo vệ biên giới; khắc phục hậu quả thiên tai; hỗ trợ đời sống và sản xuất cho người dân sau tái định cư các thủy điện Lai Châu, Huội Quảng, Bản Chát; phát triển sâm Lai Châu trong chương trình phát triển sâm Việt Nam (diện tích phát triển sâm trên địa bàn tỉnh Lai Châu đến năm 2030 là 3.000 ha); đầu tư cơ sở vật chất trường, lớp học, chăm lo cho học sinh các trường nội trú, bán trú...

Thủ tướng đề nghị Tập đoàn Điện lực phối hợp chặt chẽ với Lai Châu để khai thác tốt hơn các thủy điện trên địa bàn với tổng công suất khoảng 3.000 MW, qua đó bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và hỗ trợ Lai Châu phát triển kinh tế-xã hội.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành Trung ương tích cực hỗ trợ Lai Châu, nhất là trong 3 vấn đề: Làm bằng được các công trình hạ tầng kết nối trong nội tỉnh, kết nối với vùng, với cả nước và quốc tế; chuyển đổi số; hỗ trợ Lai Châu phát triển nguồn nhân lực.