Văn phòng Chính phủ vừa ban hành Thông báo số 428/TB – VPCP thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại cuộc họp về giải pháp xử lý khó khăn, bất cập tại một số dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức hợp đồng BOT.
BÁO CÁO THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ GIẢI PHÁP XỬ LÝ BẤT CẬP DỰ ÁN BOT TRƯỚC NGÀY 10/11
Phó Thủ tướng khẳng định, việc sớm xử lý, giải quyết các khó khăn, bất cập tại các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức hợp đồng BOT là cần thiết để thực hiện đầy đủ trách nhiệm, nghĩa vụ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các nhà đầu tư. Từ đó, khôi phục niềm tin của các nhà đầu tư trong việc thu hút đầu tư các dự án kết cấu hạ tầng giao thông vận tải.
Đồng thời, "khơi thông nguồn vốn tín dụng từ các ngân hàng thương mại, nguồn lực xã hội tham gia các dự án PPP trong giai đoạn tới, trong điều kiện nguồn ngân sách nhà nước còn hạn chế", thông báo nêu rõ.
Về nguyên tắc, việc xử lý các vướng mắc, bất cập tại một số dự án BOT phải bảo đảm thống nhất, chặt chẽ, công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích giữa các bên, nhà nước, người dân, doanh nghiệp, tuân thủ hợp đồng đã ký kết và đúng quy định pháp luật.
Phó Thủ tướng ghi nhận việc, trong thời gian vừa qua, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải phối hợp với các địa phương, tổng hợp khó khăn, vướng mắc của các dự án BOT giao thông.
Đồng thời, đề xuất nguyên tắc, giải pháp tổng thể để xử lý khó khăn, bất cập đối với các dự án BOT giao thông nói chung và giải pháp cụ thể xử lý đối với 8 dự án BOT do Bộ Giao thông vận tải quản lý theo hai phương án.
Một là, bổ sung vốn nhà nước tham gia để tiếp tục thực hiện hợp đồng.
Hai là, chấm dứt hợp đồng trước thời hạn, đồng thời bố trí vốn ngân sách nhà nước thanh toán cho nhà đầu tư.
“Về cơ bản thống nhất với nguyên tắc, giải pháp xử lý như đề xuất của Bộ Giao thông vận tải. Tuy nhiên, trên cơ sở ý kiến của các cơ quan thanh tra, kiểm toán và giám sát của Quốc hội và đặc biệt là trách nhiệm của Bộ Giao thông vận tải, cần rà soát làm rõ về những vướng mắc, bất cập; nguyên nhân, trách nhiệm của các bên”, Phó Thủ tướng nêu rõ. Đồng thời nghiên cứu tiếp thu, làm rõ hơn một số ý kiến các bộ, ngành tại cuộc họp, hoàn chỉnh báo cáo về giải pháp xử lý khó khăn, bất cập các dự án BOT giao thông.
"Bộ Giao thông vận tải chịu trách nhiệm đánh giá toàn diện, đầy đủ tác động đối với phương án đề xuất; rà soát kỹ các nguyên tắc, giải pháp xử lý để bảo đảm chặt chẽ và minh bạch, không để xảy ra tình trạng lạm dụng chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của nhà nước để trục lợi hoặc thoái thác trách nhiệm, nghĩa vụ của các bên đối với hợp đồng dự án đã ký kết", Phó Thủ tướng lưu ý.
Trong báo cáo này, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Giao thông vận tải xác định rõ những vấn đề tồn tại, bất cập do pháp luật và những vấn đề liên quan đến tổ chức triển khai, thực hiện của các cơ quan, đơn vị; nghiên cứu, rà soát kỹ hợp đồng để xác định những vấn đề ngoài phạm vi hợp đồng hoặc vấn đề thay đổi so với hợp đồng đã ký.
Từ đó, xác định rõ trách nhiệm các bên, bao gồm trách nhiệm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước và trách nhiệm của nhà đầu tư, doanh nghiệp...
Bộ Giao thông vận tải trực tiếp trao đổi với các bên liên quan gồm: nhà đầu tư, doanh nghiệp, ngân hàng... để có giải pháp giải quyết theo hướng cùng nhau khắc phục tồn tại, bất cập, giảm tối đa thiệt hại và theo nguyên tắc “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”. Tính toán, đánh giá đầy đủ và làm rõ về lợi ích (nếu có) và mức độ chia sẻ của các bên.
Đối với các dự án BOT do Bộ Giao thông vận tải quản lý, từng dự án phải rà soát, xem xét đầy đủ các phương án xử lý; quá trình đề xuất và thực hiện giải pháp không được để xảy ra thiếu minh bạch, thiếu khách quan làm thất thoát tài sản, ngân sách nhà nước. Cần thực hiện kiểm toán độc lập và kiến nghị cấp có thẩm quyền giao/đề nghị Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán để xác định đúng giá trị theo quy định trước khi thanh toán cho nhà đầu tư.
Về thẩm quyền, Bộ Giao thông vận tải chịu trách về việc xác định và chỉ rõ thẩm quyền theo đúng quy định của pháp luật: Luật PPP, Luật Ngân sách, Luật đầu tư công... để quyết định các cơ chế, chính sách xử tồn tại, bất cập của từng dự án, cần thiết có thể tham vấn thêm các cơ quan, đơn vị liên quan.
Trường hợp thẩm quyền của Bộ Giao thông vận tải thì Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải chịu trách nhiệm xử lý. Trường hợp thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội thì báo cáo đúng cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.
Về tiến độ và hồ sơ trình, Phó Thủ tướng giao Bộ Giao thông vận tải khẩn trương triển khai thực hiện các nội dung nêu trên, hoàn thiện hồ sơ theo đúng quy chế làm việc của Chính phủ, báo cáo Thủ tướng trước ngày 10/11/2023.
DÙNG HƠN 10.000 TỶ ĐỒNG NGÂN SÁCH "GỠ RỐI" RA SAO?
Trước đó, Bộ Giao thông vận tải đề xuất bố trí khoảng 10.342 tỷ đồng vốn nhà nước để xử lý khó khăn, bất cập đối với 8 dự án BOT do Bộ Giao thông vận tải quản lý.
Trong đó, chấm dứt hợp đồng 5/8 dự án, hỗ trợ vốn nhà nước để tiếp tục thực hiện hợp đồng 3/8 dự án.
Đối với 5 dự án kiến nghị chấm dứt hợp đồng, mức vốn thanh toán dự kiến khoảng 6.812 tỷ đồng. Theo đó, 5 dự án được đề xuất chấm dứt hợp đồng trước hạn, thanh toán chi phí cho nhà đầu tư gồm: Dự án BOT cầu đường sắt Bình Lợi và cải tạo luồng sông Sài Gòn; Dự án BOT đường vành đai phía Tây TP. Thanh Hóa; Dự án BOT nâng cấp, cải tạo Quốc lộ 91, TP. Cần Thơ; Dự án BOT Thái Nguyên - Chợ Mới và cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 3; Dự án BOT nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh qua Đắk Lắk.
Theo kết quả đàm phán sơ bộ, 1 nhà đầu tư thống nhất không tính lợi nhuận trong giá trị thanh toán; 4 nhà đầu tư thống nhất giảm 20 - 50% lợi nhuận trong giá trị thanh toán.
Đối với 3 dự án bổ sung vốn nhà nước hỗ trợ dự kiến khoảng 3.530 tỷ đồng, tương ứng khoảng 49% tổng vốn đầu tư theo kết quả kiểm troán, quyết toán vốn đầu tư. Ba dự án được đề nghị bổ sung vốn Nhà nước tham gia không quá 49% tổng mức đầu tư, nhà đầu tư chia sẻ giảm lợi nhuận đó là Dự án BOT cầu Thái Hà; Dự án BOT cầu Việt Trì - Ba Vì; Dự án BOT hầm đường bộ Đèo Cả.
Căn cứ quy định của pháp luật PPP tại thời điểm ký kết hợp đồng, Bộ Giao thông vận tải đàm phán với nhà đầu tư về phương án sửa đổi hợp đồng đã ký theo hướng: xóa bỏ trạm thu phí có bất cập và kéo dài thời gian thu phí.
Để đảm bảo dự án khả thi và tiếp tục thực hiện hợp đồng, Bộ Giao thông vận tải báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định bổ sung vốn nhà nước tham gia dự án, nhưng không vượt quá 49% tổng mức đầu tư.
Để thực hiện nguyên tắc “lợi ích hài hòa, khó khăn chia sẻ” khi xử lý khó khăn, vướng mắc dự án BOT giao thông, Bộ Giao thông vận tải kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng cung cấp tín dụng có giải pháp phù hợp đối với các dự án BOT như cho phép ngân hàng khoanh nợ, giữ nguyên nhóm nợ; giảm lãi suất vốn vay đối với các khoản vay tín dụng... đặc biệt đối với các dự án chấm dứt hợp đồng trước thời hạn nhằm giảm mức vốn thanh toán của nhà nước.
Bên cạnh đó, Bộ Giao thông vận tải cũng kiến nghị Chính phủ xem xét báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về nguyên tắc, giải pháp xử lý khó khăn, vướng mắt dự án BOT giao thông để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong tổ chức thực hiện; cho ý kiến về giải pháp xử lý khó khăn, bất cập đối với 8 dự án BOT do Bộ Giao thông vận tải quản lý.
Google translate