Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà trình bày Tờ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét Quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên của Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025.

Theo đó, Chính phủ đề nghị chuyển đổi hơn 1.054 ha đất rừng, hơn 1.863 ha đất lâm nghiệp, hơn 1.537 ha đất trồng lúa từ 2 vụ trở lên để triển khai dự án này. Các diện tích đất này thuộc địa bàn 7 tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên và Khánh Hòa.

Tờ trình của Chính phủ nêu rõ việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất phù hợp với pháp luật lâm nghiệp; phù hợp với diện tích đất rừng, đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên trong Quyết định chủ trương đầu tư dự án; phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia; phù hợp với quy hoạch tỉnh, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh; phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện; phù hợp với kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện.

Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cho biết Chính phủ, các bộ, ngành đã bám sát Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ 13, đặt ra mục tiêu là đến năm 2025 có 3.000 km cao tốc và đến năm 2030 có 5.000 km cao tốc.

Theo Phó Thủ tướng, Nghị quyết 43, 44 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại kỳ họp bất thường vào tháng 12/2021 đã tạo cơ chế thông thoáng để có thể rút ngắn các thủ tục đầu tư (thủ tục đầu tư sẽ rút ngắn từ 1-2 năm, trước đây triển khai 2-3 năm thì tới đây chỉ triển khai trong 1 năm). Quốc hội đã bố trí nguồn lực trong chương trình phục hồi và phát triển kinh tế dành cho tuyến cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2 với yêu cầu đặt ra là trong năm 2022-2023 phải giải ngân xong.

"Ngay sau khi có Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 18 để triển khai, phân công cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương và xây dựng các mốc tiến độ rất cụ thể để thực hiện bằng được mục tiêu đến năm 2025 hoàn thành 729 km cao tốc (Dự án cao tốc Bắc-Nam phía đông giai đoạn 2). Thời gian qua, các bộ, địa phương đã vào cuộc khẩn trương, tổ chức thực hiện các công việc để làm sao đến tháng 12/2022 khởi công Dự án", Phó Thủ tướng nêu rõ.

Phó Thủ tướng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội phê duyệt Nghị quyết về chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên của Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía đông giai đoạn 2021-2025. Trên cơ sở đó, Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt được dự án đầu tư. Chỉ khi phê duyệt dự án đầu tư thì các địa phương mới có tiền lập dự án giải phóng mặt bằng, Bộ Giao thông Vận tải mới có cơ sở triển khai các công tác về chỉ định thầu, lựa chọn nhà thầu xây dựng.

Với 100% ủy viên có mặt tán thành, ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt đã biểu quyết nhất trí thông qua nghị quyết về chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước như tờ trình của Chính phủ để làm đường cao tốc Bắc-Nam phía Đông.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Chính phủ chỉ đạo UBND các tỉnh có dự án trong quá trình thực hiện thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất để triển khai dự án cần thống kê, kiểm đếm chính xác về loại đất, diện tích đất, tài sản trên đất, về loại rừng, diện tích rừng.

Đồng thời, các tỉnh phải giám sát tận thu đúng trong phạm vi chuyển đổi mục đích sử dụng đất, không để các đối tượng lợi dụng khai thác lâm sản ngoài phạm vi cho phép, lấn, chiếm đất nông nghiệp, lâm nghiệp, khai thác, vận chuyển khoáng sản không đúng quy định, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm phát sinh (nếu có).

Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 đi qua 12 tỉnh, thành phố: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Hậu Giang, Kiên Giang, Bạc Liêu và Cà Mau và thành phố Cần Thơ.

Nghị quyết số 44/2022/QH15 có xác định nhu cầu sơ bộ sử dụng đất của Dự án khoảng 5.481 ha, trong đó đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên khoảng 1.532 ha, đất rừng phòng hộ khoảng 110 ha, đất rừng sản xuất khoảng 1.436 ha; giao Chính phủ hoàn chỉnh hồ sơ chuyển mục đích sử dụng đất rừng, đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên của Dự án, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương trước khi quyết định đầu tư dự án.