Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) vừa công bố 5 dấu ấn phát triển lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp trong năm 2023.
1.Chỉ thị số 21 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp
Ngày 4/5/2023, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Chỉ thị số 21-CT/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, nhằm tạo đột phá về phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, có kỹ năng nghề đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
Chỉ thị của Ban Bí thư đề ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2030: Thu hút 50 - 55% học sinh trung học vào hệ thống giáo dục nghề nghiệp; tăng cường công tác hướng nghiệp trong giáo dục phổ thông, thực hiện tốt việc phân luồng, tăng tỷ lệ học sinh sau trung học cơ sở vào giáo dục nghề nghiệp.
Thực hiện vừa đào tạo nghề vừa dạy văn hóa tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, để học sinh tốt nghiệp vừa có bằng trung học phổ thông vừa có bằng nghề bảo đảm chất lượng, có điều kiện tham gia thị trường lao động và cơ hội tiếp tục học tập, nâng cao trình độ; đẩy nhanh lộ trình phổ cập nghề cho thanh niên, công nhân, nông dân và người lao động.
Đào tạo lại, đào tạo thường xuyên cho khoảng 50% lực lượng lao động. Có khoảng 90 cơ sở giáo dục nghề nghiệp chất lượng cao, trong đó có một số cơ sở thực hiện chức năng trung tâm quốc gia, trung tâm vùng; một số cơ sở tiếp cận trình độ các nước ASEAN-4, G20.
Có khoảng 200 ngành, nghề trọng điểm, trong đó có 15 - 20 ngành, nghề có năng lực cạnh tranh vượt trội trong khu vực ASEAN và thế giới. Đến năm 2045, đáp ứng nhu cầu nhân lực có kỹ năng nghề cao của nước phát triển, đạt trình độ tiên tiến của thế giới...
2.Sắp xếp, tổ chức lại các trường công lập 4 cấp (quốc gia, vùng, ngành, tỉnh) theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt
Thực hiện Quyết định số 73/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045, Bộ Lao động –Thương binh và Xã hội đã hướng dẫn các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục rà soát, sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập theo quy hoạch.
Đến nay, Bộ đã ban hành các quyết định giải thể 13 trường cao đẳng, sáp nhập các cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập của 4 Bộ, 46 địa phương. Các tỉnh/thành phố theo thẩm quyền đã quyết định sáp nhập, giải thể 30 trường trung cấp và 42 trung tâm giáo dục nghề nghiệp.
Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đã phối hợp với Bộ Nội vụ xây dựng phương án sắp xếp các trường cao đẳng, trung cấp công lập thuộc các Bộ, ngành, Trung ương theo hướng tinh gọn, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động.
Ban chỉ đạo Đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ có Kết luận số 114 yêu cầu các Bộ, ngành sắp xếp, tổ chức lại các trường cao đẳng, trường trung cấp công lập theo 4 cấp (quốc gia, vùng, ngành, tỉnh) theo quy hoạch.
Thủ tướng Chính phủ đã quyết định chuyển nguyên trạng 10 trường cao đẳng, trung cấp thuộc Bộ Xây dựng; Bộ Nội vụ đã đề xuất chuyển nguyên trạng 8 trường cao đẳng thuộc Bộ Công thương, 2 trường cao đẳng thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, và 3 trường cao đẳng thuộc Bộ Quốc phòng sang Bộ Lao động –Thương binh và Xã hội quản lý.
Đồng thời, giao Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì xây dựng Đề án thành lập cơ sở giáo dục nghề nghiệp thực hiện chức năng trung tâm quốc gia, trung tâm vùng đào tạo và thực hành chất lượng cao.
3.Chất lượng đào tạo nghề tiếp tục được cải thiện mạnh mẽ
Theo số liệu điều tra, thống kê về Chỉ số năng lực cạnh tranh toàn cầu (GCI) của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) năm 2023, chỉ số chất lượng đào tạo nghề của Việt Nam dựa trên kết quả đánh giá của doanh nghiệp đã có những bước thăng hạng nhảy vọt.
So với năm 2022, chỉ số chất lượng đào tạo nghề của Việt Nam với điểm trung bình trọng số 4.82 trên thang điểm 7 đã tăng 8 bậc, vượt chỉ tiêu do Chính phủ giao (5 bậc).
Trong khu vực ASEAN, Việt Nam nằm trong top 4 và chỉ xếp sau Singapore và Indonesia. Chỉ số GCI là một công cụ để đo lường các yếu tố kinh tế vi mô và vĩ mô ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh, điểm mạnh, điểm yếu của các nền kinh tế.
Xếp hạng của WEF cũng phản ánh các nhân tố ảnh hưởng tới môi trường kinh doanh của một quốc gia, vốn cũng là yếu tố cơ bản cho tăng trưởng kinh tế bền vững.
Sự tăng tiến của chất lượng đào tạo nghề của Việt Nam cũng có thể thấy rõ qua kết quả đánh giá Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) được công bố vào tháng 3/2023. Theo đó, chất lượng đào tạo nghề Việt Nam trên thang điểm 6 đã đạt 4.4 điểm (năm 2018 chỉ đạt 3.8 điểm).
Báo cáo PCI do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) thực hiện dựa trên kết quả điều tra đánh giá của cộng đồng doanh nghiệp, nhằm tăng cường chất lượng điều hành kinh tế, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi và thúc đẩy phát triển doanh nghiệp tại Việt Nam.
4.Chuyển đổi số giáo dục nghề nghiệp đạt nhiều kết quả tích cực
Triển khai Chương trình chuyển đổi số trong giáo dục nghề nghiệp đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 theo Quyết định số 2222/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, trong năm 2023, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp đã xây dựng Bộ tiêu chí, tiêu chuẩn cho việc đánh giá trường cao đẳng số/thông minh.
Xây dựng mô đun đào tạo “Năng lực số” trình độ trung cấp, cao đẳng; xây dựng và bước đầu đưa vào sử dụng hệ thống đào tạo trực tuyến; nền tảng quản trị số; nền tảng Tài nguyên Giáo dục mở dùng chung, phòng E-learning studios sản xuất học liệu số, hệ thống thực tế ảo tại 11 trường.
Triển khai nền tảng học tập trực tuyến congdanso.edu.vn đã cung cấp 22 khóa học (gồm kỹ năng số, kỹ năng mềm, kỹ năng khởi nghiệp...), và cấp chứng chỉ cho gần 30.000 lượt người, trong đó có gần 1.800 người lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất…
Những kết quả bước đầu trong chuyển đổi số giáo dục nghề nghiệp đã góp phần mở rộng phương thức đào tạo, tăng thêm cơ hội tiếp cận giáo dục nghề nghiệp cho người học, thúc đẩy phát triển hệ thống giáo dục nghề nghiệp theo hướng mở, linh hoạt, thích ứng với yêu cầu chuyển đổi số quốc gia.
5.Tăng cường các hoạt động hợp tác quốc tế về giáo dục nghề nghiệp
Năm 2023, hoạt động hợp tác quốc tế không ngừng được đẩy mạnh, hỗ trợ tích cực cho toàn hệ thống giáo dục nghề nghiệp đổi mới và phát triển cả chiều rộng và chiều sâu.
Bên cạnh việc duy trì hoạt động hợp tác hiệu quả với các đối tác truyền thống, đã thu hút được nhiều đối tác tiềm năng mới quan tâm hợp tác với lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp như các tổ chức thuộc Liên Hợp Quốc, Liên minh châu Âu, Phần Lan...
Các chương trình, dự án quốc tế đã hỗ trợ kịp thời cho hệ thống giáo dục nghề nghiệp trong tư vấn, hoàn thiện chính sách; hỗ trợ các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong việc nâng cao nhận thức, đổi mới chương trình, giúp trang bị những kỹ năng mới cho giáo viên, học sinh, người lao động tại doanh nghiệp…Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường lao động.
Nhiều diễn đàn quốc tế về giáo dục nghề nghiệp, phát triển kỹ năng nghề với sự tham gia của đông đảo chuyên gia, cơ quan trong và ngoài nước như: “Phát triển kỹ năng nhân lực ngành Logistics và thúc đẩy doanh nghiệp tham gia giáo dục nghề nghiệp trong kỷ nguyên số”; Hội nghị “Cơ hội việc làm và nhu cầu kỹ năng cho chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam”; Hội thảo “Phát triển kỹ năng số cho lực lượng lao động trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư”…
Các diễn đàn này đã góp phần nâng cao hình ảnh, vị thế của giáo dục nghề nghiệp Việt Nam trong khu vực và trên thế giới.
Đặc biệt, Liên minh châu Âu đã cam kết hỗ trợ mạnh mẽ đối với lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp Việt Nam giai đoạn 2024-2028, với tổng nguồn vốn lên tới 54,6 triệu Euro.
Google translate